آیا نگاه کردن به نگین انگشتر در حال قنوت ثواب دارد؟

باسمه تعالی

جواب: روایتی خاص در این مورد نداریم اما روایات عامی داریم که استحباب این عمل را در حال دعا کردن بیان میکند چه در حال نماز و چه در غیر آن:

عن الحسین بن علی (ع) قال: " قال رسول الله (ص): " یا بنی تختم بالیاقوت فإنه میمون مبارک, وکلما نظر الرجل فیه إلى وجهه یزیده نوراً .." (1)

امام حسین فرمودند : رسول خدا به من فرمودند : پسرم انگشتر یاقوت و عقیق به دست کن که فـرخنده و مبارک است هر وقت مرد به آن نگاه کند نور صورتش زیاد مى شود

عن الرضا (ع) : “أن من أصبح وفی یده خاتم فصّه عقیق متختماً به فی یده الیمنى، وأصبح من قبل أن یراه أحد فقلب فصّه إلى باطن کفّه وقرأ إنا أنزلناه إلى آخرها ثم یقول: “آمنت بالله وحده لا شریک له (وکفرت بالجبت والطاغوت) وآمنت بسرّ آل محمد (ص) وعلانیتهم (وولایتهم) وقاه الله تعالى فی ذلک الیوم (من) شرِّ ما ینزل من السماء وما یعرج فیها وما یلج فی الأرض وما یخرج منها وکان فی حرز الله وحرز رسوله (ص) حتى یمسی”(۲)

امام رضا فـرمودند : هر کس صبح کند و در دست او انگشتر عقـیقى باشد و قبل از اینکه کسى او را ملاقات کند و ببیند نگین خود را به طرف کف دست بگرداند و سوره (انا انزلنا …) را تا به آخر تلاوت کند و بگوید (آمَنْتُ بِاللَّهِ وَحْدَهُ لَاشَرِیکَ لَهُ وَآمَنْتُ بِسِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ وَعَلَانِیَّتِهِمْ) خداوند او را در آن روز از شرِّ آنچه از آسمان نازل مى شود و به سوى آسمان بالا مى رود و همچنین از شرّ آنچه در زمین فرو مى رود و از آن خارج مى شود حفـظ مى کند و در محافـظت رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) به سر مى برد تا صبح را به شب برساند.

بر فرض ضعیف بودن سند این رویات عمل به این روایات از باب تسامح در ادله سنن اشکال ندارد و بر فرض اینکه اصلا روایتی نداشته باشیم و یا این روایات دلالت نداشته باشد انجام این عمل در حال نماز به قصد رجا(۳) جایز است.

(۱) دعائم الإسلام ج2 ص165.

(۲) ابن فهد الحلی، عدة الداعی، ص118. وسایل الشیعه

(۳) نیت رجاء یعنی: اینکه شخص به امید ثواب، این کار را انجام بدهد. زیرا اگر این کار دلیل شرعی ای بر مستحب بودنش وجود داشت مراجع فتوا به مستحب بودنش می دانند. پس اگر مرجع شخصی فتوا داده اند که رجاء این غسل انجام شود مقلد آن مرجع حق ندارد نیت مستحبی کند.

قصد رجاء یک اصطلاح فقهی است که در فقه کاربرد گوناگون و فراوانی دارد با ذکر یک نمونه مقصود را بیان میکنیم. به طور مثال اگر به رجحان عملی دلیل و نص غیرمعتبری باشد انجام آن مبتنی بر این که گفته شریعت است، تشریع و بدعت به حساب آمده و جایز نیست ولی اگر آن کار را با این قصد و نیت که چنانچه در واقع و حقیقت آن دلیل معتبر بوده و از امام معصوم صادر شده، انجام دهم که به ثواب و پاداشش برسم، جایز و امری پسندیده محسوب میشود.

فقهاء میگویند نباید آن عمل را به قصد امر و ورود به جا آورد بلکه به قصد رجاء آورد. به طور مثال، گفته میشود نماز نافله عشاء در سفر به قصد رجاء خوانده شود مقصود این است که چون دلیل و نص معتبری ندارد آن را به رجاء و امید آن که اگر در واقع مطلوب خداوند متعال باشد انجام میدهم تا از ثواب و فیض آن بهره مند شوم.

سید کاظم حجت 

۲۵ ربیع الثانی ۱۴۳۷

۱۵/۱۱/۱۳۹۴

حوزه علمیه حضرت آیت الله العظمی حجت (ره)