آیا حضرت یونس پیامبر (ع) ولایت امام علی (ع) را قبول نکرد و به همین لحاظ به آن بلاها گرفتار شد؟
آیا حضرت یونس پیامبر (ع) ولایت امام علی (ع) را قبول نکرد و به همین لحاظ به آن بلاها گرفتار شد؟
جواب: هرگز انبیا الهی این مساله را منکر نشدند بلکه همه آنها ولایت امیر مومنان (ع) را قبول کردند.
امام کاظم (ع) می فرماید: ولایة علی مکتوبة فی جمیع صحف الانبیاء و لن یبعث الله نبیا الا بنبوة محمد (ص) و ولایة وصیه علی (ع).
ولایت علی (ع) در همه صحف انبیا نوشته شده است، و خداوند مبعوث نکرد نبیی را مگر به نبوت محمد (ص) و ولایت وصی او علی (ع).(1)
یعنی همه آنها مبعوث شدند در حالی که نبوت رسول خدا (ص) و ولایت امام علی (ع) را قبول داشتند. روایات در این باب بسیار است و نشانگر این است که همه پیامبران ولایت را قبول داشتند.
اما متاسفانه یک عده بی سواد که فقط لباس روحانیت به تن دارند و بویی از علم نبرده اند و هر روایتی را که دیدند بدون بررسی سند و نظر علما، آن روایت را بر سر منابر برای مردم قرائت می کنند و متاسفانه با این کار خود به تبر دشمن دسته می دهند.
این روایت در تفسیر فرات کوفی ص 264، بصائر الدرجات ج2 ص 105، مدینة المعاجز ج2 ص34 نقل شده است: :
تفسیر فرات:
فرات [بن إبراهیم الکوفی قال حدثنا محمد بن أحمد بن إبراهیم الکوفی] معنعنا عن جعفر بن محمد عن أبیه عن جده [آبائه] ع قال قال رسول الله ص إن الله تبارک و تعالى عرض ولایة علی بن أبی طالب ع على أهل السماوات و أهل الأرض فقبلوها ما خلا یونس بن متى فعاقبه الله و حبسه فی بطن الحوت لإنکاره ولایة أمیر المؤمنین [علی بن أبی طالب ع] حتى قبلها قال أبو یعقوب فَنادى فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ لإنکاری ولایة علی بن أبی طالب [ع]...
رسول خدا فرمود: خداوند تبارک و تعالی ولایت علی ابن ابی طالب را بر اهل آسمان و زمین عرضه کرد، همه قبول کردند غیر از یونس بن متی, پس خداوند یونس را عقاب کرد و در شکم ماهی زندانش نمود به خاطر انکار ولایت امیر المومنین تا این که ولایت را یونس قبول کند...
این روایت مرسل است یا در حکم مرسل یعنی بعضی از راوی ها آن حذف شده است و به این گونه روایات اعتماد نمیتوان کرد.
بصائر الدرجات:
حدثنا العباس بن معروف عن سعدان بن مسلم عن صباح المزنی عن الحارث بن حصیرة عن حبة العرنی قال: قال امیر المومنین (ع) : ان الله عرض ولایتی علی اهل السماوات و علی اهل الارض اقربها من اقر و انکرها من انکر انکرها یونس فحبسه الله فی بطن الحوت حتی اقربها.
این روایت نیز ضعیف است زیرا حبة بن جوین العرنی در سند است و از او نامی در کتب رجال برده نشده است.
این روایت در کتاب مدینة المعاجز نیز با همین سند است و ضعیف می باشد.
علامه طباطبائی نیز بعد از ان که این روایت را در تفسیر المیزان نقل می کند (البته روایت را از بحار نقل می کند و علامه نیز آن روایت را از بصائر الدرجات در بحار نقل می کند که سند همان سند ضعیف است) می نویسد:
در معناى این روایت، روایات دیگرى نیز هست، و مراد از این ولایت، ولایت کلى الهى است که خود امیر المؤمنین (صلوات اللَّه علیه) اولین کسى است از این امت که فتح باب آن کرد و آن عبارت از آن است که خدا قائم مقام بندهاى، در تدبیر امر او گردد، و در نتیجه، آن بنده جز به سوى خدا توجه نکند، و جز خواست خدا را نخواهد و این مقام را با پیمودن طریق عبودیت به بنده مىدهند، طریقى که بنده را به حدى مىرساند که خالص براى خدا مىشود، و به غیر از خدا، احدى از آن بنده سهم نمىبرد.
و ظاهر عمل یونس (ع)- همان طور که گفتیم- ظاهرى بود که مرضى خدا نبود و نمىشد آن را به اراده خدا نسبت داد، و به همین جهت خدا او را مبتلا کرد، تا به ظلمى که او به نفس خود کرد اعتراف کند آرى خداى سبحان منزه است از اراده مثل این کارها. پس بلایا و محنتهایى که اولیاى خدا بدان مبتلا مىشوند، تربیتى است الهى که خدا به وسیله آن بلایا، ایشان را تربیت مىکند و به حد کمال مىرساند و درجاتشان را بالا مىبرد، هر چند که بعضى از آن بلایا جهات دیگر داشته باشند که بتوان آن را مؤاخذه و عقاب نامید، و این خود معروف است که گفتهاند:" البلاء للولاء- بلا لازمه ولایت و دوستى است(2)".
علامه مجلسی (ره) در بحار الانوار با توجه به روایات در باره قبولی ولایت ائمه (ع) توسط پیامبران می نویسد:
و أما الجواب عن السؤال الثانی فهو أن یکون الأنبیاء ع قد أعلموا بأنه سیبعث نبیا یکون خاتمهم و ناسخا بشرعه شرائعهم و أعلموا أنه أجلهم و أفضلهم و أنه سیکون أوصیاؤه من بعده حفظة لشرعه و حملة لدینه و حججا على أمته فوجب على الأنبیاء التصدیق بما أخبروا به و الإقرار بجمیعه.
...همه پیامبران می دانستند که پس از آنها پیامبری خواهد آمد که خاتم پیامبران است و شریعت آنها را نسخ خواهد کرد؛ همان گونه که می دانستند که پیامبر آخرالزمان بر همه پیامبران برتری و فضیلت دارد و نیز یقین داشتند که او اوصیا و جانشین هایی خواهد داشت که حافظ شریعت او و نگهدار دین او خواهند بود؛ از این رو بر آنها واجب بود که به آخرین پیامبر و جانشین های او باور داشته باشند و اعتراف کنند.(3)
ومن الله توفیق
سید کاظم حجت
حوزه علمیه حضرت آیت الله العظمی حجت (ره)
1 عقرب 1392
------------------------------------------
(1) بصائر الدرجات ج2 ص105 روایت صحیح السند است.
(2) ترجمه تفسیر المیزان ج 17 ص 257-258
(3) بحار الانوار ج18 ص299
